Obserwując współczesne społeczeństwo polskie, dostrzegamy postępujący proces podziałów i daleko idącą polaryzację, przyjmującą często postać wrogiej konfrontacji. Sytuacja ta spowodowana jest zarówno przez czynniki polityczne, ekonomiczne, jak i religijne. Troska o budowanie i wzmocnienie jedności domaga się działania na wielu polach, a Kościół i teologia z pewnością mają potencjał do budowania przestrzeni dialogu. Najważniejszym wydarzeniem eklezjalnym Kościoła katolickiego po II Wojnie Światowej był Sobór Watykański II (1962–1965). Choć minęło od niego 60 lat, w wielu wymiarach wciąż stanowi on zadanie i może być inspiracją dla współczesności. Jednym z kluczowych przesłań tego soboru było wezwanie do dialogu Kościoła ze światem i wewnętrznego dialogu różnych grup tworzących środowiska religijne. W Polsce wciąż brak kompleksowego komentarza do dokumentów soborowych. Analizując dane statystyczne na temat religijności Polaków i ich zaangażowania w życie Kościoła dostrzegamy systematyczny spadek osób wierzących i praktykujących wiarę. Jednym z istotnych powodów utrzymywania się tendencji spadkowej jest coraz mniej wiarygodny wizerunek Kościoła instytucjonalnego w naszym kraju. Wśród wielu czynników składających się na ten obraz, wymienić należy niewystarczającą otwartość na dialog w podejmowanych przez Kościół inicjatywach zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym, a co za tym idzie, zarzut braku empatycznej wrażliwości na człowieka i nietolerancję obecną w strukturach kościelnych. Z pewnością cechy te są sprzeczne z ewangeliczną naturą Kościoła oraz z teologicznymi koncepcjami eklezjalnymi, obecnymi w oficjalnych dokumentach Magisterium. W ramach reformy Kościoła konieczna jest więc jego odnowa także na polu otwartości na dialog zarówno wewnątrz struktur kościelnych, jak i w wyborze profili przepowiadania i katechizacji.

Wykazanie w oparciu o dokumenty Soboru Watykańskiego II, że dialogiczność jest wpisana w „kod DNA” Kościoła katolickiego. Wymierne efekty namysłu nad tym aspektem znajdujemy w każdym z dokumentów soborowych, ale pięć z nich wydaje się być szczególnie przesiąkniętych ideą dialogu i one będą stanowiły przedmiot szczegółowych analiz. Wnioski z tych analiz pozwolą na nakreślenie strategii prowadzenia dialogu nie tylko w ramach wspólnoty kościelnej, ale w szerszym kontekście społecznym. Kościół – zgodnie z ideą soboru – będzie tutaj pośrednikiem i kreatorem przestrzeni, w której możliwe staje się pojednanie między spierającymi się stronami. By tak się stało, sam najpierw musi się dialogowania uczyć, stąd analizy powinny być podejmowane dwuwymiarowo: w perspektywie wewnętrznej, w celu ukazania tych momentów w życiu Kościoła, które wymagają szczególnej otwartości oraz w perspektywie zewnętrznej, by wskazać te elementy nauczania Magisterium Kościoła, które mogą mieć realny wpływ na tworzenie się powszechnej kultury dialogu międzyludzkiego. Teoretyczne rozważania powinny być weryfikowane w działaniach praktycznych, formujących słuchaczy wykładów i uczestników warsztatów do prowadzenia wielowymiarowego dialogu.

Stawiamy tezę, że bez wymiaru dialogicznego, bez otwartości teologii na współczesne społeczeństwo z jego zróżnicowaniem ideologicznym, kulturowym i religijnym, Kościół traci wiarygodność, jest oderwany od doświadczenia świata człowieka współczesnego i może być postrzegany jako przypadek instytucji z obszaru bezdusznej lub „martwej mitologii”. W związku z tym skupimy się zarówno na kwestiach metodologicznych (Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes oraz Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae), jak i na konkretnych przykładach dialogu teologii z innymi dyskursami. Wśród tych ostatnich szczególną uwagę zwrócimy na relacje między Kościołem a tym, co kryje się za pojęciem „świata” (Gaudium et spes), różnymi tradycjami w ramach katolicyzmu (Dekret o Kościołach wschodnich katolickich Orientalium ecclesiarum), katolicyzmem a innymi wyznaniami chrześcijańskimi (Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio), chrześcijaństwem a innymi religiami (Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate). Jednocześnie, jesteśmy przekonani, że właściwe rozumienie dialogu w przestrzeni teologicznej może pomóc w budowaniu dialogu społecznego w ogóle, ponieważ opisy dialogów obecne w nauczaniu Soboru Watykańskiego II oparte są nie tylko na analizie tradycji Kościoła, ale i obserwacjach „znaków czasu”, czyli mechanizmów obecnych w życiu społeczeństw. W wielu aspektach mają więc one znaczenie ponadreligijne.

W ramach kategorii promocji i prezentacji badań naukowych planujemy:

1. Pięć monografii naukowych, wydanych w wydawnictwie z listy punktowanych wydawnictw naukowych. Każda z publikacji stanowić będzie poszerzoną analizę i interpretację jednego z dokumentów Soboru Watykańskiego II:
   1. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes
   2. Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae
   3. Dekret o Kościołach wschodnich katolickich Orientalium ecclesiarum
   4. Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio
   5. Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate
2. Konferencję naukową w ramach cyklu „Podwawelskie spory o kształt wiary”.
3. Artykuł w punktowanym czasopiśmie naukowym na temat dialogu jako hermeneutycznego klucza do odczytania dokumentów Soboru Watykańskiego II.
4. Anglojęzyczne artykuły naukowe, upowszechniające wyniki.

W ramach kategorii społecznego oddziaływania badań naukowych planujemy:

1. Cykl wykładów otwartych na temat zasad dialogu i poszczególnych obszarów dialogu Kościoła w Oświęcimiu, przy współpracy z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.
2. Cykl wykładów otwartych na temat ogólnych zasad dialogu i warunków dialogu międzyreligijnego w Krakowie Podgórzu, przy współpracy z Muzeum Podgórza.
3. Cykl wykładów otwartych na temat ogólnych zasad dialogu i dialogu Kościoła i świata w Balicach, przy współpracy ze Stowarzyszeniem Społeczno-Edukacyjnym „Kuźnia”.
4. Cykl wykładów otwartych na temat wpływu kard. Karola Wojtyły na prace Soboru Watykańskiego II, ze szczególnym uwzględnieniem Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes przy współpracy z Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach.
5. Warsztaty na temat zasad prowadzenia dialogu inspirowanych nauczaniem soborowym w Akademii Filozofii i Teologii w Franciszkańskim Ośrodku Kultury w Leżajsku.
6. Zajęcia formacyjne dla liderów grup religijnych, katechistów, katechetów lub innych odpowiedzialnych, które zostaną włączone w programy formacyjne wybranych wspólnot i centrów formacji.
7. Warsztaty dla młodzieży szkolnej.
8. Strona internetowa.
9. Cykl publikacji w „Materiałach homiletycznych”.